ช่วงปลายเดือนสิงหาคมนี้ ผมได้รับการติดต่อให้บรรยายหัวข้อ HR in Disruptive World พร้อมๆ กันจากสี่องค์กร คือ M Academy, กระทรวงดิจิทัล, สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน และองค์กรเอกชนแห่งหนึ่ง แม้จะแปลกใจว่าทำไมหัวข้อนี้จึงเพิ่งได้รับความสนใจเป็นพิเศษ ทั้งที่ผมเริ่มพูดเรื่องนี้ตั้งแต่ปี 2015 แต่เดาว่าองค์กรคงเริ่มรับรู้ถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจริงๆ แล้วโดยเฉพาะอย่างยิ่ง องค์กรขนาดกลางและขนาดเล็ก ดังนั้นทุกภาคส่วนจึงต้องการทำความเข้าใจและคิดหาทางสร้างขีดความสามารถเพื่อรับมือกับ Disruptive World ให้ได้ ผมจึงคิดต่อว่า ในเมื่อต้องพูดเรื่องนี้อยู่แล้ว ก็น่าจะรวบรวมเขียนเป็นความรู้ให้กับผู้ที่สนใจสักสามสี่ตอน เพื่อพวก [HR] เรา จะได้รู้เท่าทัน และพูดภาษาธุรกิจกับฝ่ายบริหารและส่วนงานอื่นๆ ได้ โดยในตอนแรกจะพูดถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นใน Disruptive World ซึ่งองค์กรไม่ว่าขนาดไหน อยู่ในอุตสาหรกรรมใด หรือ ตั้งอยู่ในภูมิภาคไหน ต้องเผชิญอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
Force of Change ที่พูดถึงแบ่งออกเป็นห้าเรื่องใหญ่ๆ คือ
ปัจจัยตัวแรกคือความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี (Technological Advancement) ทีี่ไม่ใช่เพียงแค่การยืนยันว่า กฏ Exponential Growth' ของมัวร์ ที่บอกว่าสมรรถนะของคอมพิวเตอร์(และอุปกรณ์อิเลคทรอนิกส์) จะก้าวหน้าขึ้นแบบทวีคุณทุกสองปีนั้นเป็นความจริง แต่ยังหมายถึงถึงการนำเทคโนโลยีต่างๆ มาใช้ร่วมกัน เพื่อสร้างผลกระทบแบบทวีคูณ (Combinatorial Effects) ทำให้อุปกรณ์ต่างๆ มีสมรรถนะสูงขึ้นในขณะที่มีราคาที่ถูกลง
คนสามารถเข้าถึงและเป็นเจ้าของเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ง่ายกว่าเมื่อก่อน เป็นการลดช่องว่างความได้เปรียบขององค์กรขนาดใหญ่ กับองค์กรที่ขนาดเล็กกว่าได้อย่างมาก
ทั้งนี้ เราอาจจะไม่ได้สังเกตุว่าสิ่งอำนวยสะดวกกสบายหลายๆ อย่างในชีวิตที่เราใช้อยู่ เป็นการทำงานร่วมกันของ Cloud, Mobile, Sensor และ Analytics เป็นเกือบทั้งสิ้น
สองคือการปรับโครงสร้างด้านประชากรศาสตร์ (Demographic Shift) ซึ่งไม่ใช่เพียงการเพิ่มจำนวนในที่ทำงานของของ Gen Y และ Millenial อันมีผลทำให้เกิดการปฏิวัติเงียบของค่านิยมและวิธีทำงานใหม่ แต่ยังหมายถึงการมีอายุขัยที่นานขึ้นอันเป็นผลจากความเจริญทางเทคโนโลยีสาธารณสุข ทำให้ผู้อยู่ในวัยเกษียณยังมีสุขภาพแข็งแรงและสามารถทำงานต่อได้อีกหลายปี สิ่งนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งกับประเทศที่เข้าสู่การเป็น Aging Society ซึ่งประเทศไทยเป็นหนึ่งในกลุ่มนั้น และสิ่งที่จะไม่พูดถึงไม่ได้คือ ทัศนคติที่เปิดกว้างของคนในสังคมปัจจุบัน อันเป็นผลมากการมีโลกทัศน์ที่กว้างขึ้น และ การแลกเปลี่ยนข้อมูลทางโซเขียลมีเดีย ทำให้มุมมองด้านความแตกต่างของคนได้รับการยอมรับมากขึ้น ไม่เฉพาะ ช่วงวัย แต่ยังรวมถึง เพศ เชื้อชาติ สัญชาติ และอื่นๆ
ปัจจัยการเปลี่ยนแปลงตัวที่สามคือการเพิ่มจำนวนของข้อมูล (Exponential Growth of Data) ซึ่งมีผลจากทัศนคติและพฤติกรรมในการ สร้าง เข้าถึง ส่งต่อ และใช้ข้อมูลของ Digital native ทำให้ปริมาณข้อมูลเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล ผ่านแพลทฟอร์มในการไหลเวียนข้อมูลรูปแบบต่างๆ นอกจากนี้ เทคโนโลยี ยังทำให้การรวบรวมและวิเคราะข้อมูลขนาดใหญ่ (Big data) ซึ่งอยู่ในรูปแบบ unstructured data ทำได้ง่ายขึ้นในราคาที่บริษัทเล็กๆ และบุคคลทั่วไปก็สามารถใช้ประโยชน์ได้
เรื่องที่สี่คือการติดต่อแบบไร้พรมแดน (Connected World) ซึ่งมีแพลทฟอร์มของโซเชียลมีเดียลเป็นปัจจัยสนับสนุนที่สำคัญ ทำให้การแลกเปลียนข้อมูล ข่าวสาร ตลอดจนแนวคิดต่างๆ เป็นไปอย่างหลากหลาย และรวดเร็ว ซึ่งสามารถสร้างผลกระทบต่อสังคม เศรษฐกิจ การเมือง หรือแม้แต่ระดับองค์กร ได้อย่างคาดไม่ถึง
และผลจากปัจจัยทั้งสี่ที่พูดถึงข้างต้น นำไปสู่ปัจจัยที่มีความสำคัญอย่างย่ิ่งในเศรษฐกิจดิจิทัล นั่นก็คือ การทำให้รูปแบบความสัมพันธ์ของคนในสังคมและองค์กรเปลี่ยนไป และสร้างสมดุลย์ของอำนาจการต่อรองที่เท่าเทียมกันมากขึ้น (Relation Reconfigularion & Power Balanced)
โดยกลุ่มเดิมที่มีอำนาจมากกว่า ไม่ว่าจะเป็น รัฐ องค์กร หรือหัวหน้างาน ต้องเรียนรู้ที่จะปรับตัวให้เข้ากับ ศักยภาพและความคาดหวังที่สูงขึ้น(อันเป็นผลมาจากการเข้าถึง วิเคราะห์ ใช้ และกระจายข้อมูลที่มาก กว่าเดิม) ของ ประชาชน พนักงาน และ สมาชิกในทีมให้ได้
เพราะหากไม่สามารถปรับตัว ปรับวิธีคิด และปรับรูปแบบการทำงานให้ทันกับการเปลี่ยนแปลง จะทำให้เกิดปัญหา ความไม่เข้าใจกัน และนำไปสู่พฤติกรรมที่เป็นอุปสรรคต่อการทำงานหรืออยู่ร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพในที่สุด
ปัจจัยเหล่านี้มีผลโดยตรงทำให้องค์กรต้องปรับตัวให้สามารถดำเนินอยู่ แข่งขันและเติบโตได้ในยุค Disruptive World และการสร้างองค์กรให้เป็น Digital Enterprise ซึ่งไม่ใช่เพียงการนำเทคโนโลยีเข้ามาใช้ จึงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้
เราจะคุยกันเรื่อง Digital Enterprise`และ `บทบาทของ HR ใน Disruptive World ในตอนต่อๆ ไปครับ